SA PAGITAN NG
PULITIKO AT NG BURUKRASYA
Iba-iba ang mga
gawain sa pamahalaan. Magkakaiba ang
gawain ng mga pulitiko, ayon sa pulitikal na tungkuling hinahawakan; iba pa rin
ang gawain ng mga pulitiko sa gawain ng hanay ng mga propesyonal na
permanenteng kawaning masasabing bumubuo ng burukrasya; ngunit sa huli, ang resultang
gawa ay pagkilos ng pamahalaan sa kanyang kabuuan bilang institusyon. Hindi maaaring angkinin ng iisang tao ang
papuri, kung naging mabuti ang resulta; at hindi rin maaaring ibunton sa kung
sinong indibidwal ang lahat ng sisi, kung hindi mabuti. Ganunpaman, hindi rin maiaalis na maghanap
ang sambayanan ng “personalidad” na pagpapanagutin sa ganoong pagkakataon,
sapagkat ang pananagutan—responsibility
o liability—ay maaari lamang magmula
sa malayang pagpili, at ang pagpili ay isang personal na akto.
Ang ganitong
pananagutan ng kawani ng pamahalaan, kasali ang mga pulitiko, ay maaaring
pumasok sa isa sa tatlong uri, o sa anumang kumbinasyon ng mga ito, sa ating
sistema ng batas: una, pananagutang
kriminal, kapag may paglabag sa batas na nagpapataw ng parusa (madalas may
pagkulong); pangalawa, pananagutang sibil, tumutukoy sa pagbalik o pagbayad ng
salapi o ari-arian; at, pangatlo, pananagutang administratibo, kapag may
paglabag sa moralidad o pagsuway sa utos ng nakatataas na maykapangyarihan (may
krimen man o wala), na maaaring patawan ng parusa mula sa simpleng pagsabon (reprimand), pagsuspindi sa loob ng kung
anong itakdang panahon, hanggang sa pinakamataas na parusang pagtanggal mula sa
tungkulin (dismissal).
Lahat ng tauhan
ng pamahalaan, pulitiko man o permanenteng kawani ng burukrasya, ay maaaring pagpanagutin
sa anumang personal na aktong maaaring paksain ng usaping kriminal, sibil o
administratibo. Ganunpaman, sa pagkilos
ng pamahalaan bilang institusyon, may mga pagkakataong walang personal na akto
ninuman ang maaaring maging batayan ng pananagutang kriminal, sibil o
administratibo.
Halimbawa nito,
marahil, ang trahedya ng hostage crisis
sa Luneta noong Agosto 23, taong 2010, na kinamatayan ng walong turistang
taga-Hong Kong, at ng mismong dating pulis na nang-hostage sa kanila. Ganundin, sa pananaw ng ilan, ang naantalang
pagtugon at mabagal na pagpapanumbalik ng kaayusan sa Tacloban pagkatapos ng super-typhoon
Yolanda noong Nobyembre ng 2013. Isali
na rin natin dito ang pagbagsak ng ekonomiya, pagtaas ng presyo ng mga bilihin,
at iba pang maaaring mangyaring malamang na hindi maaaring isisi sa personal na
akto ng sinumang indibidwal sa pamahalaan.
Sa ganitong mga pagkakataon,
at kung maghahanap ng masisisi ang sambayanan, walang ibang maaaring
pagpanagutin kundi ang pulitiko o mga pulitikong nanunungkulan, at ito ay sa
pamamagitan lamang ng hindi pagboto sa kanila sa kasunod na halalan. Makatarungan din ito, lalo na kung mangyari sa
partidong nasa kapangyarihan, sapagkat sa kahulihulihan, sa sistema ng ating
demokrasya, kursunada rin lang ang batayan ng pagboto ng manghahalal. Sa madaling salita, ang pagboto sa kung
sinong kandidato ay isa ring “political decision”, sa bahagi ng indibidwal na
mamamayan.
Isang
pagpapapino sa kaisipang ito ang pagkakaroon ng kadre ng mga propesyonal na
kawaning, bagamat may mataas na pinag-aralan at kasanayan sa kani-kanyang
gawain, ay hindi rin permanenteng bahagi ng burukrasya kundi nanunungkulan
lamang na kasabay ng pulitikong nagtalaga sa kanila, o habang may tiwala ng
pulitikong iyon. Kasama sa hanay na ito
ang mga cabinet secretaries, sa pamahalaang
nasyonal, at mga co-terminous na puno
ng tanggapan sa mga pamahalaang lokal; halimbawa, ang administrator at ang legal
officer ng pamahalaang panlalawigan.
Dahil
hinahanapan ng mataas na kahusayan, kailangang kilatisin din at sang-ayunan ng
mga pulitikong nasa sangay ng lehislatura ang pagtalaga sa cabinet secretaries
ng Punong Ehekutibo. Ngunit dahil sila
ay mistulang pagpapalawak lamang—extension—ng
personalidad ng pulitikong nagtalaga sa kanila, hindi sila permanente sa katungkulan.
Wala mang alam
sa pagsasaka ang isang Pangulo, maaari naman siyang umasa sa kanyang
itinalagang Kalihim sa Department of Agriculture. Maaari ngang sisihin ang isang Pangulo kapag
bumagsak ang suplay ng pagkain sa bansa, hindi dahil sa kawalan niya ng
kaalaman sa agrikultura, kundi sa pagpili ng kanyang Kalihim.
Mahirap maghanap
ng mga ekspertong papayag na maglingkod sa pamahalaan sa ganitong
mala-pulitikal na mga katungkulan, sa isang maliit na hanay na nasa pagitan ng
pulitiko at ng burukrasya; mga dalubhasa sa kani-kanyang propesyon, ngunit
walang seguridad sa panunungkulan. Hindi
sila tatagal nang higit sa tatlo, o anim na taong termino, ng pulitikong lokal
o nasyunal, na nagtalaga sa kanila. Ito
ay realidad na dapat isaalang-alang sa pag-unawa at pagkilatis sa pagkilos ng
pamahalaan.
Hanggang
dito na lamang po pansamantala; hanggang sa susunod, all the best po sa inyong
lahat.
O.C.P.A.J.P.M.
No comments:
Post a Comment