MGA TITIK UKOL SA PULITIKA 22

PALAWAN PROGRESS

Noong March 26, 1967 (ika-apatnapu’t pitong anibersaryo ngayong buwan ng Marso 2014), inilabas ni Papa Pablo Ikaanim ang kanyang liham-ensiklikal na pinamagatang Populorum Progressio, “Kaunlaran ng mga Tao,” the development of peoples, sa Ingles.  Nagmula sa dokumentong ito ang naging bukang-bibig ng isang henerasyon ng maraming pulitiko at lider ng mga bansa:  Development, the new name for peace, “kaunlaran ang bagong pangalan ng kapayapaan” (PP, No. 76). 

Ganito ang pambungad ng Populorum Progressio: 

“The progressive development of peoples is an object of deep interest and concern to the Church.  This is particularly true in the case of those peoples who are trying to escape the ravages of hunger, poverty, endemic disease and ignorance; of those who are seeking a larger share in the benefits of civilization and a more active improvement of their human qualities; of those who are consciously striving for fuller growth.” 

At ito ang panawagan ng liham-ensiklikal:  “We earnestly urge all men to pool their ideas and their activities for man’s complete development and the development of all mankind” (PP, No. 5).  Malinaw ding ang tinutukoy na tunay na kaunlaran—authentic development—ay ang kaunlaran ng lahat ng tao at ng buong pagkatao ng bawat isa, “development of each man and of the whole man” (PP, No. 15).  Binibigyang diin din dito na ang daigdig, ang sanlibutang nilikha, ay para sa tao:  “In the very first pages of Scripture we read these words: ‘Fill the earth and subdue it’ (Gen 1:28).  This teaches us that the whole of creation is for man; that he has been charged to give it meaning by his intelligent activity, to complete and perfect it by his own efforts and to his own advantage.” (PP, No. 22)

Dahil sa angking halaga ng kaisipan ng “kaunlaran”, hindi naman talaga nawala o maaaring mawala ang paksang ito sa anumang talakayang panlipunan, kahit na magbago nang kaunti ng anyo o ng mga kataga o konseptong ginagamit o binibigyan ng higit na diin.  Halimbawa ang pariralang “sustainable development,” na naunang narinig ng maraming Palawenyo sa paglikha sa Palawan Council for Sustainable Development, sa pamamagitan ng Republic Act 7611, kilala bilang Strategic Environmental Plan for Palawan o SEP Law. 

Tila lalong nauso sa pandaigdig na gamit ang “sustainable development” pagkatapos ng unang Earth Summit na idinaos ng United Nations Conference on Environment and Development (UNCED) sa Rio de Janeiro noong 1992.

Malinaw din ang kahulugan nito sa batas:  “’Sustainable development’ means the improvement in the quality of life of the present and future generations through the complementation of development and environmental protection activities” (Sec. 3 [2], RA 7611).  Ganunpaman, sapagkat nagbabago rin nga naman ang wika, pagpasok ng Bagong Milenyo, nasapawan ng “poverty reduction” ang sustainable development.  Pakikibaka laban sa kahirapan ang nabigyang diing aspeto ng kaunlaran, kaya rin marahil angkop na angkop ang linyang pang-kampanya ni Pangulong Noynoy Aquino noong 2010 (“Kung walang korap, walang mahirap”).

Sa ngayon, mula sa lumipas na ilang taon (mula sa simula ng panunungkulan ni Pangulong Noynoy Aquino), “inclusive growth” naman ang tila usong kawikaang pantukoy sa “kaunlaran”.  Bunsod ito marahil ng karanasang paglago sa Gross Domestic Product o GDP Growth Rate ng ating bansa, at sa kabila niyan ay ang marami o padami pa ring naituturing na maralita. 

Marami ang hindi nakakasali, marami ang hindi nabibiyaan sa paglago ng ekonomiya, at dapat silang maisali kung matatawag na tunay na kaunlaran ang paglagong ito.  Kasabay din ito ng pagkamulat sa larawan ng karalitaan, sa konteksto ng globalisasyon, bilang pagiging nasa labas o nasa paligid lamang, marginalized sa Ingles, hindi kasali sa kalakalan, “exclusion from networks of productivity and exchange”.  Sa katunayan, ito rin ang ibig sabihin ng taguring “frontier” o “Last Frontier” sa Palawan sa matagal na panahon: nasa dulo ng kabihasnan, nasa kagubatan, sa labas ng pamayanan.  

Ang New Management ng Pamahalaang Panlalawigan, sa pangunguna ni Governor Jose Chaves Alvarez, ay nakatutok sa kaunlaran; at upang hindi na magkalituhan pa sa mga termino, sa halip na sustainable development, poverty reduction, o inclusive growth, tawagin na lamang natin itong “Palawan Progress”.

Sa paggunita natin sa Populorum Progressio, mabuti ring alalahaning si Papa Pablo Ikaanim ang kauna-unahang Santo Papang nakadalaw sa ating bansa, nangyari noong taong 1970.  Isa rin sa mga bagong paring inordenahan ni Papa Pablo Ikaanim noong pagdalaw niyang iyon si Father Jesus de los Reyes na tubong Cuyo, Palawan, at ngayon ay kilala ng marami bilang “Monsignor Jess”.

Hanggang dito na lamang po pansamantala; hanggang sa susunod, all the best po sa inyong lahat. (13.III.2014)

O.C.P.A.J.P.M.