KICKBACK,
S.O.P., KOMISYON, TONGPATS
Isa sa mga
kailangang linawin, kung talagang tatalikuran na natin ang kultura ng
katiwalian sa pamahalaan, ang isyu ng “kickback”, madalas tinatawag ding “S.O.P.”,
o “komisyon”, o tongpats. Ano nga ba
ito, at bakit masasabing “mali” o “masama” kung ito ang kalakaran?
Kung tutuusin,
ang nabukong pork barrel scam na kinasasangkutan ng pamilyang Napoles ay
tungkol din sa kickback, masyado nga lamang na sinagad ang “kita” ng sindikato,
madalas wala nang natitira para sa proyekto, at lubhang napakalaki ng halagang
nababanggit. Marahil, kung hindi umabot
sa ganoong antas, tuloy-tuloy pa rin ang kalakaran. At kahit nga nagkaganon, hindi pa rin
mabubulgar kung hindi sila ipinagkanulo ng mga kasamahan din nila, ang
“whistleblowers” na pinangungunahan ni Benhur Luy na pinsan ni Janet
Lim-Napoles.
Kaya naman
“kickback” ang tawag sa perang napupunta sa pulitikong nanunungkulan ay dahil
mistulang “sinisipa” ito “pabalik” sa pulitiko.
Perang mula sa kaban ng bayan, lalabas sa pamamagitan ni konggresman
para sa programa o proyektong pampubliko, daraan sa kung aling ahensya ng
pamahalaan at isasakatuparan ng pribadong kontratista na siyang magbabahagi ng
kung ilang porsyento kay konggresman, bilang “komisyon” ni konggresman. “Kickback” nga nararapat na tawag sapagkat
“pailalim” ang pagbigay kay konggresman, patagô; hindi maaaring iabot sa
pamamagitan ng mga kamay, sapagkat kung ganoon ay maaaring makita ng iba. Dahil nga naman naging kalakaran, nauso na
ring tawaging “S.O.P.”, standard
operating procedure. Mas masarap nga
naman ito pakinggan kaysa “kickback”.
Sa usapin ng
pork barrel, konggresman ang magsasabi kung anong proyekto ang nais niyang
paglaanan ng pondo, maaaring pagpatayo ng tulay o pagbili ng mga aklat-aralin
para sa mga mag-aaral sa eskwelahan.
Kung pang-imprastraktura tulad ng tulay, ang pondo ay daraan sa DPWH na
siyang magpapakontrata ng proyekto.
Dahil nakikisama ang District Engineer ng DPWH sa konggresman, “aayusin”
o “lulutuin” ang bidding upang
mapunta ang kontrata sa kontratistang gusto ni konggresman. Si kontratista ang magbibigay ng S.O.P. sa
konggresman—at, malamang, pati sa mga kawani ng DPWH na pinagdaanan ng mga
dokumento. Kung pagbili naman ng mga
aklat-aralin, ang pondo ay daraan sa Schools Division ng DepEd na siyang
magpapakontrata sa supplier ng textbooks.
Dahil nakikisama ang Division Superintendent sa konggresman, aayusin o
lulutuin ang bidding upang mapunta ang kontrata sa supplier na gusto ni konggresman. Si supplier ang magbibigay ng S.O.P. sa
konggresman—at, malamang, pati rin sa mga kawani ng DepEd na pinagdaanan ng
dokumento.
Malamang na
nagsimula ang kalakaran sa sampung porsyento lamang ng halaga ng kontrata. Ngunit bakit nga naman hindi taasan ang
komisyon ni konggresman? Naging biro
tuloy na may mga mestisong mambabatas na fifty
percent Filipino, fifty percent
Chinese, at thirty percent Korean. Hindi pala dahil taga-Korea kundi dahil
madalas na bukambibig nito ang “I-advance
mo na ang thirty percent ko riyan”. Sa
pahayag ni Benhur Luy sa pagdinig ng senado, umaabot ng limampung porsyento ng
halaga ng proyekto ang napupunta sa mambabatas, kaya naman wala nang mapupunta
sa proyekto: ang natitirang limampung
porsyento ay paghahatian na lang ng kontratista (o fixer tulad ni Napoles sa kuwento ni Luy) at ng mga kawani ng
departamentong pagdaraanan ng mga dokumento.
Pepekehin na lamang ang mga papeles.
Marahil, may mga
mambabatas na dating naniniwalang may karapatan sila sa S.O.P. o komisyon mula
sa kanilang pork barrel. Ngunit sa
pagputok ng sampung bilyong pisong pork barrel scam na kinasasangkutan ng mga
Napoles, dapat lamang na matigil na ito.
Malamang, hindi lamang si Napoles ang may ganitong raket; hindi lamang tatlong
senador (mula sa dalawampu’t apat), at hindi lamang dalawampu’t tatlong
konggresman (mula sa halos tatlondaan) ang kasali.
Masama ang
kickback—tawagin mang S.O.P. o komisyon—sapagkat, unang-una, ipinagbabawal ito
ng batas, na may karampatang parusang pagkakulong. Ayon sa Section 3 ng Anti-Graft and Corrupt
Practices Act, “the following shall
constitute corrupt practices of any public officer and are hereby declared to
be unlawful: (b) Directly or indirectly
requesting or receiving any gift, present, share, percentage, or benefit, for
himself or for any other person, in connection with any contract or transaction
between the Government and any other party, wherein the public officer in his
official capacity has to intervene under the law.”
Ngunit higit na
mahalaga kaysa pagbabawal ng batas, masama ito sapagkat kung pahihintulutan,
mangyayari at mangyayari ang paglapastangan sa pera ng kaban ng bayan—na dapat
ay mapunta sa kabutihang panlahat—tulad ng sampung bilyong pisong pork barrel
scam ng mga Napoles. At sa bahagi ng mga
mambabatas, kapag pinahintulutang tumanggap ng regalo o komisyon mula sa mga
proyekto, sa malaon o madali, yung S.O.P. na ang magiging motibo sa pagtulak ng
proyekto, hindi na kabutihang panlahat.
Hanggang
dito na lamang po pansamantala; hanggang sa susunod, all the best po sa inyong
lahat.
O.C.P.A.J.P.M.
No comments:
Post a Comment