MGA TITIK UKOL SA PULITIKA 12

POLITICAL DECISIONS

Isa sa mahalaga ngunit madalas nakakalimutan sa mga usaping panlipunan ang konsepto ng political decisions, mga pagpapasyang sa kahulihulihan ay nakasalalay sa kagustuhan lamang ng sambayanan, sa kursunada, kung hindi man ng nakararami ay kursunada ng pinagmumulan ng kapangyarihan sa sambayanan.  Ibig sabihin, mga pagpiling hindi nasasangkot ang isyu ng moralidad o legalidad.  Anuman ang maging pasya, hindi lalabag sa Batas Kalikasang Moral o sa batas ng sambayanan, sa sistema ng batas.

Oo nga, ours is a government of laws, not of men; ngunit hindi kakayaning lahat ng galaw o pagkilos ng pamahalaan ay saklawin ng batas.  Ganundin, malawak pa rin ang larangan ng pagpili ng tao bilang tao sa harap ng Batas Kalikasang Moral: sa nakararaming pagkakataon, alinman ang piliin sa mga alternatibo ay walang matatawag na immoral.  Hindi kasalanan ang kumain ng meryenda; hindi rin kasalanan ang hindi pag-meryenda.  At sa usaping panlipunan at ng pamahalaan, halimbawa ng pagpapasyang nakasalalay lamang sa kagustuhan ng maykapangyarihang mamili ang kapangyarihang maghalal ng mga pinuno sa pamahalaan.  Ganundin ang pagtalaga ng tao sa katungkulan—power to appoint—na isa sa pinakamahalagang kapangyarihan ng isang Chief Executive.  Basta’t nasa taong itinalaga ang mga kwalipikasyong hinahanap ng batas at nasunod ang nakatakdang proseso, walang masasabing masama sa pagpili ng sinuman sa ilang mga kandidatong nakasalang.

Sa kahulihulihan, masasabing kailangan ang mga halal na pinuno sa pamahalaan upang may magsagawa ng mga political decisions bilang kinatawan ng madlang manghahalal sa ating sistema ng batas.  Dahil nga naman hindi matatawag na tama o mali ang pagpapasya sa batayan ng moralidad o ng batas, ang tanging sukatan ay paghusga ng nakararami sa halalan. 

Hindi rin naman maaaring iatas sa mga permanenteng kawani ng pamahalaan ang ganitong mga pagpapasya, sapagkat wala nang paraan upang papanagutin sila kung hindi kursunada ng madla ang naging pasya ng permanenteng kawani.  Maaari lamang silang paalisin sa panunungkulan kung immoral o labag sa batas ang kanilang gawa, dahil sila ay permanenteng kawani ng pamahalaan.  Kailangang ilagay sa kamay ng pulitikong nanunungkulan—halal na opisyal—ang mga pulitikal na pagpapasya.

Hindi rin naman araw-araw ay may political decisions na kailangang gawin sa pamahalaan.  Marami na ring aspeto ng operasyon ng pamahalaan ay nasaklaw na ng batas. 

Bagamat ang pagsasabatas ng anumang kautusan ay political decision, kapag naisabatas na ay wala nang puwang sa pagpili; kailangan nang sundin ang ipinag-uutos ng batas na iyon.  Hindi na political decision kundi obligasyon—legal duty—ang pinag-uusapan.  Pagbayad ng sahod sa mga empleyado ng pamahalaan, paghakot ng basura, pag-asikaso sa mga pasyente ng ospital ng pamahalaan, pagtugis ng mga pulis sa mga salarin, at iba pa:  ito ay mga gawaing hindi nangangailangan ng direkta o palagiang pakikialam ng pulitikong pinuno; dapat ay magawa, gustuhin man o hindi ng pulitikong pinuno, sapagkat ipinag-uutos ng batas na may karampatang parusa sa hindi pagtupad ng kawaning nasasangkot o naatasan ng mga tungkuling ito.

Kapansin-pansin, kung tutuusin, na habang napakataas ng mga kwalipikasyong hinahanap sa mga permanenteng kawani ng pamahalaan—kailangan ng diploma at kailangang pumasa sa mga examination ng Civil Service Commission—halos walang hinahanap na galing sa bahagi ng pulitikong pinuno.  Wastong gulang, nasyonalidad, paninirahan sa lokalidad, at kaalamang magbasa at sumulat: ito lamang ang hinahanap sa pulitikong pinuno; sapagkat sa huli, ang pinakamahalagang kwalipikasyon ay ang pag-halal sa kanya ng nakararaming mamamayang manghahalal.  Ibig sabihin, ipinagkakatiwala sa kanya ang pagsagawa ng political decisions.

Sa sistema ng ating demokrasya, ang madlang manghahalal ang maykapangyarihan sa lahat—sovereign—at siyang pinagmumulan ng kapangyarihan ng Estado.  Tama si Pangulong Noynoy Aquino nang sabihin niyang “Kayo ang Boss ko” sa kanyang Inaugural Speech.  Ganunpaman, hindi ito nangangahulugang dapat masunod ang kagustuhan ng kahit sino lang na Juana de la Cruz, o kahit umabot pa sila ng kung ilang libo.  Sapagkat ang paggamit ng kapangyarihan ng madla ay nasa paghalal ng pulitikong pinuno; at kung nahalal na ay siya nang kumakatawan sa madla.  Maaari lamang palitan sa susunod na halalan o sa pamamagitan din ng mekanismong nakatakda sa ilalim ng batas. 

May katotohanan din sa kasabihang, vox populi, vox Dei, “ang tinig ng madla ay tinig ng Diyos,” ngunit ang pinakamataas na paglalahad ng tinig ng madla ay ang ating Saligang Batas, at kasunod nito, ang “mga batas at kautusang pinaiiral ng mga sadyang itinalagang maykapangyarihan sa ilalim ng batas”.

Hanggang dito na lamang po pansamantala; hanggang sa susunod, all the best po sa inyong lahat.

O.C.P.A.J.P.M.

MGA TITIK UKOL SA PULITIKA 11

PULITIKA AT PANANAMPALATAYA

Noong nakaraan, napag-usapan natin ang mga “birtud” na pantao, human virtues, na kailangan sa ating pagpapakabanal; at nabanggit ding lahat ng mga birtud ay maaaring ihanay sa ilalim ng apat na cardinal virtues: una, ang birtud ng tamang paghusga, prudence sa Ingles; ikalawa, “katarungan”, justice; ikatlo, “katatagan”, fortitude; at ikaapat, pagtitimpi, temperance.

Nasabi rin nating imposible sa tao ang maging banal, imposibleng makamit ang kaganapan bilang tao, kung kakayahan lamang natin ang aasahan.  Kailangan ang kapangyarihan ng Diyos at ang biyayang ayunan natin ito ng ating kalayaang pantao.  Dito pumapasok ang mga birtud na umiibayo sa ating kalikasan—supernatural virtues—at ang pinakamahalaga sa mga ito ay tinatawag na “teolohikal”, sapagkat direktang tumutukoy sa Diyos. 

May tatlong birtud na teolohikal:  una, “pananampalataya”, faith sa Ingles, ang ugaling umayon sa lahat ng ipinahayag ng Diyos; ikalawa, “pag-asa”, hope, ang ugaling manalig, umasa, magtiwala sa Diyos hinggil sa ating kaligayahang walang-hanggan; at ikatlo, “pag-ibig”, charity, pag-ibig sa Diyos higit sa anupaman, at pag-ibig sa kapwa gaya ng sarili alang-alang sa pag-ibig sa Diyos. 

Hindi tayo magiging “ganap” kung wala tayo nitong tatlong birtud na teolohikal; at dahil umiibayo sa ating kalikasan bilang tao, nagkakaroon lamang tayo nito dahil din sa biyaya ng Diyos, unang-una sa pamamagitan ng Sakramento ng Binyag o Baptism sa bahagi ng pananampalatayang Kristiyano. 

Ganunpaman, malaki pa rin ang kinalaman ng ating kalayaang pantao sa pagtanggap, pagpapanatili at pagpapayabong sa mga birtud na ito sa ating indibidwal na pagkatao:  maaari nating tanggihan, maaari ring iwaksi matapos na matanggap.  Sa kabilang dako, maaari rin nating payabungin o patindihin ang  pagkakatalab ng mga birtud na ito sa ating kalooban sa pamamagitan ng madalas na pag-ulit sa mga akto o gawang nasasangkot sa birtud na tinutukoy; halimbawa, sa madalas na pagsimba o sa sadyang niloob na pag-alay natin sa Diyos ng ating karaniwang mga gawain sa araw-araw, at nang maisalin ang mga pagkilos na ito upang maging patuloy na panalangin, sa walang patid na malayang pakikipag-ugnayan o pakikiisa sa Diyos.

Hindi tayo darating sa huling dapat kahantungan kung wala tayo nitong tatlong teolohikal na birtud sa pagtatapos ng ating panahon sa daigdig, sa pagtawid natin sa walang-hanggan, sa punto ng ating tiyak na darating na kamatayan. 

Walang kabuluhan ang anumang tagumpay sa daigdig—kahit sa pinakamataas pang katungkulan sa pulitika—kung hindi tayo hahantong sa kaligayahang walang hanggan, sapagkat ang alternatibo ay pagdurusang walang hanggan.  Maikli ang buhay ng tao sa daigdig—mahaba na ang walumpung taon—lalo na kung ihahambing sa walang hanggan; kahit limampung libong taon, kahit limampung bilyong taon, maikli kung ihahambing sa walang hanggan o eternidad. 

Sa konteksto ng pulitika, hindi sulit na ipagpalit ang kaligayahang walang hanggan sa anim na taong panunungkulan bilang Pangulo ng Pilipinos o kahit diktadurya sa loob ng dalawampung taon.  Sabi nga ni San Josemaria Escriva, ang pagka-Kristiyano ay hindi parang sombrerong isinasabit at iniiwan sa pintuan pagpasok natin sa ating opisina (cf. The Way, No. 353).  Ito ang pinakamahalagang aspeto ng ating pagkatao na dapat ay dala natin sa lahat ng pagkakataon, lalo na’t dahil hindi natin alam kung kailan tayo aabutan ng kamatayan.

Oo nga, sinasabi ng ating Saligang Batas na hindi maaaring baliin ang pagkakahiwalay ng Simbahan at Estado:  The separation of Church and State shall be inviolable (Sec. 6, Art. II, 1987 Constitution).  At ito ay binibigyang laman sa Section 5 ng Bill of Rights: No law shall be made respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof.  The free exercise and enjoyment of religious profession and worship, without discrimination or preference, shall forever be allowed.  No religious test shall be required for the exercise of civil or political rights (Sec. 5, Art. III).  Ang ibig sabihin lamang nito ay pagpapagitna, neutrality, ng Estado, sa harap ng ibat’t-ibang pananampalataya.  Ang Estado mismo ay hindi maaaring kumiling o kumontra sa anumang relihiyon bilang relihiyon; ngunit hindi inaalis at hindi maaaring alisin sa indibidwal na mamamayan—kasama ang indibidwal na kawani o pinuno ng pamahalaan—ang karapatan at tungkuling mamuhay ayon sa kanyang pananampalataya.

Ganunpaman, paminsan-minsan, maaari pa ring magbanggaan ang kautusan o direksyon ng Estado at ng simbahan.  Kailangan nating pumili, at maaaring nakataya pa rito hindi lamang ang katungkulan kundi pati ang buhay.  Mabuti ring alalahanin ang sinabi ni Thomas More bago siya pugutan ng ulo:  “Utusan ako ng Hari ngunit utusan ng Diyos muna,”.I am the King’s good servant, but God’s first.

Hanggang dito na lamang po pansamantala; hanggang sa susunod, all the best po sa inyong lahat.

O.C.P.A.J.P.M.

REMARKS FROM THE CHAIR

Statement of Vice-Governor Victorino Dennis M. Socrates 
before the Sangguniang Panlalawigan  in special session 
on 31 October 2013

Honorable Board Members, distinguished guests, friends in the gallery, ladies and gentlemen, good morning.

The vote this morning leading to the passage of this Resolution (favorably endorsing the 15-megawatt coal-fired power plant in Aborlan) is a political decision.  By unanimous vote of the Members present, this august body has decided in favor of development.

The question of endorsing the proposed coal-fired power plant in Aborlan is not complicated.  It does not, in itself, present any ethical dillemma.  This will not involve any violation of the moral law. 

Nor is there any real issue concerning the impact of the proposed project to the health and safety of the residents of the locality, or the environment, which are matters addressed to the further technical evaluation of personnel of the various government regulatory agencies involved, including our own Palawan Council for Sustainable Development.  Indeed, around 60% of the power supply in Luzon comes from coal-fired power plants, which are allowed precisely because they pass the standards set by our national scientific-technical regulatory agencies.

The only issue before us, therefore, is whether or not we want development.

The proposed project responds to an urgent need for electrical power supply in Palawan not only to meet the existing demand (our present supply is unstable and hardly meets demand because of antiquated generating equipment), but even more important, to electrify—to connect to the global economy—the thousands of households in mainland Palawan alone that are still in the Dark Ages; and not only that: to allow as well investments to come in.

But like all political decisions, our choice will not be pleasing to everyone.  There is opposition based on the ideology of conservation; and there is opposition based on a sentimental attachment to the status quo, to keep things as they are, and to maintain the rural or even deep-forest ambience of the town.  We respect their positions. 

But on the part of the political leadership of the provincial government, under the leadership of our beloved Governor Jose Ch. Alvarez, the overwhelming mandate from the electorate—manifested in an avalanche of votes giving him an unprecedented majority in the May 2013 elections—has been precisely for change—Pagbabago—which seeks to raise the 80% of Palaweños who are at present living below the poverty line to at least the level of the middle class; and, hopefully, to fly Palawan from third world to first in nine years.  This will not happen without rapidly increasing the supply of electricity by at least three times within such period, to power the industrial estates, five-star resorts and hotels, massive housing, transportation, and port requirements, hospital and other service facilities, and yes, call centers, as well as others we may not yet be capable of visualizing.

While there are other possible sources of energy, there is no other serious proponent in view apart from the coal-fired power plant seeking our endorsement to take the further steps towards its eventual operation.  Nor do we see any cogent reason to deny the endorsement sought. 

Furthermore, our beloved Governor has obtained an undertaking from the proponent, incorporated as a condition attached to our endorsement, to shift from coal to bio-mass fuel, and to design its equipment to allow such shift, in the event that the latter should become less expensive than the former—which is most likely to happen—and which will provide livelihood for thousands of families in Aborlan who could then be growers of the bamboo that can be used as substitute for coal.

In our system of democracy, the elected representatives are the voice of the people.  The proposed project has been endorsed by the Sangguniang Barangay of Barangay San Juan, Aborlan, and by the Sangguniang Bayan of Aborlan, having jurisdiction over the territory in which the proposed project will be undertaken and operated. 

The least that we in this august body can do in response to the crisis of our time is not to be obstacles to the hopes of our people to be finally and fully connected to the global network of production and exchange of goods and services; to become participants, no longer excluded, no longer marginalized; in short, to be liberated from poverty.

Maraming salamat po sa inyong suporta at pag-unawa.

O.C.P.A.J.P.M.